وب سایت علمی و تخصصی دکتر احمد ربیعی
به شرح ذیل به بررسی نکاتی در خصوص قانون ثبت اختراع و طرح های صنعتی می پردازد:
ثبت اختراعات و طرح های صنعتی در کشور عراق وفق قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی شماره (۶۵) مصوب ۱۹۷۰ میلادی با اصلاحات بعدی انجام می شود و بایستی طرح یا اختراع موضوع درخواست ثبت شرایط این قانون را داشته باشند.
الف:
بر اساس ماده ۳ قانون فوق موارد ذیل امکان درخواست ثبت ندارند:
-در موارد زیر حق اختراع اعطا نمی‌شود:
۱- اختراعاتی که بهره‌برداری از آن‌ها موجب اخلال در اخلاق عمومی یا نظم عمومی شود، یا با منافع عمومی در تعارض باشد.
۲- ترکیبات دارویی و داروسازی.
۳- روش‌ها یا وسایل مورد استفاده در امور مالی، بانکی یا حسابداری.
۴- نقشه‌های ساختمانی و طرح‌های سه‌بعدی مربوط به آن
ب- یکی از اوصاف مهم اختراع و طرح صنعتی وجود نوآوری است که در همین راستا قانون عراق در مقررات بعدی یعنی ماده ۴ همان قانون عرضه می دارد:
اختراع در دو حالت زیر جدید محسوب نمی‌شود:
۱- اگر در طول پنجاه سال پیش از تاریخ تسلیم درخواست ثبت اختراع، اختراع به‌طور علنی در عراق یا خارج از آن مورد استفاده قرار گرفته باشد، یا شرح یا نقشه آن در نشریاتی در عراق یا خارج منتشر شده باشد و این شرح یا نقشه به اندازه‌ای روشن باشد که اهل فن بتوانند از آن بهره‌برداری کنند.
۲- اگر در طول پنجاه سال پیش از تاریخ تسلیم درخواست ثبت اختراع، قبلاً حق اختراع برای آن یا بخشی از آن به نام شخصی غیر از مخترع یا غیر از کسی که حقوق اختراع به او منتقل شده صادر شده باشد، یا شخص دیگری در همان مدت برای همان اختراع یا بخشی از آن درخواست ثبت اختراع داده باشد
البته مقرره ماده فوق مانع از ان نیست که تسلیم درخواست ثبت اختراع، با حسن نیت از آن اختراع به‌طور صنعتی بهره‌برداری کرده باشد یا اقدامات لازم برای بهره‌برداری از آن را انجام داده باشد
چه کسانی حق درخواست ثبت دارند:
۱- عراقی‌ها و شهروندان عرب.
۲- اتباع خارجی مقیم عراق که در آن دارای محل کار واقعی باشند.
۳- اتباع خارجی‌ای که وابسته به کشورهایی هستند که عراق با آن‌ها بر پایه عمل متقابل رفتار می‌کند.
۴- منافع و نهادهای عمومی.
۵- شرکت‌ها، انجمن‌ها یا مؤسساتی که در عراق یا در کشورهایی که با عراق بر اساس عمل متقابل رفتار می‌کنند تأسیس شده باشند، مشروط بر اینکه دارای شخصیت حقوقی باشند، همچنین صاحبان صنایع، تولیدکنندگان، بازرگانان یا کارگران؛ به شرط آنکه اختراع در ابتدا به نام مخترع ثبت شود، مگر اینکه اختراع قبلاً در خارج از عراق ثبت شده باشد که در این صورت می‌توان آن را به نام شرکت، مؤسسه یا انجمن مالک آن ثبت کرد
ج: حق اختراع و طرح صنعتی در عراق متعلق به چه کسی است؟
وفق ماده ۸ و۹ همان قانون مالکیت حق اختراع متعلق به دارنده واقعی گواهی ثبت اختراع یا کسی است که این حق به او منتقل شده باشد. اگر اختراع نتیجه کار مشترک چند نفر باشد، حق ثبت اختراع به صورت مشاع متعلق به همه آنان خواهد بود، مگر آنکه برخلاف آن توافق کرده باشند.
اما اگر چند نفر به‌طور مستقل از یکدیگر به همان اختراع دست یابند، حق ثبت اختراع به کسی تعلق دارد که زودتر از دیگران درخواست خود را تسلیم کرده باشد.
کارفرما دارای تمام حقوق مربوط به اختراعاتی است که در جریان اجرای قرارداد یا برقراری رابطه کاری یا استخدامی ایجاد می‌شود، به شرط آنکه اختراع در برابر اجرت معین و در چارچوب قرارداد یا رابطه کاری یا استخدامی انجام شده باشد. در این حالت، اختراع می‌تواند از ابتدا به نام کارفرما یا طرف قرارداد با مخترع ثبت شود، مشروط بر آنکه نام مخترع در گواهی اختراع ذکر گردد. اما اگر بابت اختراع اجرتی تعیین نشده باشد، مخترع حق دارد از کارفرما درخواست جبران عادلانه نماید
د- مجازات ها:
قانون گذار عراق در راه صیانت از حق اختراع افراد نسبت به وضع مقررات کیفری‌اقدام کرده است بدین شرح که بر اساس ماده ۴۴ همان قانون مقرر می دارد:
اشخاص دیل به حبس به مدت حداکثر دو سال یا به جزای نقدی حداکثر هزار دینار یا به هر دو مجازات محکوم می‌شود:
۱- هر کس اختراعی را که طبق احکام این قانون برای آن گواهی ثبت اختراع صادر شده، تقلب کند.
۲- هر کس نمونه صنعتی‌ای را که طبق احکام این قانون برای آن گواهی صادر شده، تقلب یا تقلید کند.
۳- هر کس با علم به موضوع، محصولات تقلیدی یا موادی را که شامل اختراع یا نمونه صنعتی تقلیدی است، در حالی که اختراع یا نمونه در عراق ثبت شده باشد، به فروش برساند، برای فروش و توزیع عرضه کند، از خارج وارد کند یا به قصد تجارت نگهداری نماید.
۴- هر کس بدون حق، بر روی محصولات یا آگهی‌ها یا علائم تجاری یا موارد مشابه، داده‌هایی درج کند که موجب اعتقاد به داشتن حق اختراع یا ثبت آن گردد، یا نمونه صنعتی ثبت‌شده را برخلاف احکام این قانون به کار گیرد.
۵- هر کس بدون حق، گواهی اختراع یا گواهی نمونه صنعتی‌ای را که پیشتر در داخل یا خارج عراق ثبت شده، تصاحب کند
مراجعین محترم می توانند برای کسب ارشاد از طریق صفحه تماس با ما بدوا با نماینده دکتر‌ربیعی وکیل پایه یک دادگستری عراق در جمهوری اسلامی تماس حاصل و پش از انجام هماهنگی موضوعات ثبتی و قضایی و حقوقی را پیگیری بفرمایند.
