در راستای خصوص  پرسش مکرّر موکلین دکتر ربیعی وکیل پایه یک دادگستری کشور عراق

من  باب مقررات مواعد  قانونی و مرور زمان اسناد تجاری و شرایط مطالبه و پرداخت وجوه ناشی از صدور چک

در کشور عراق مطالب ذیل جهت اطّلاعات بیشتر تقدیم حضور می­گردد.

وب سایت دکتر ربیعی به عنوان  بهترین درگاه مجازی حقوقی کشور ایران و عراق

نسبت به تبیین مسائل حقوقی جاری کشور عراق اقدام می نماید.

به موجب ماده ۱۳۷ قانون تجارت عراق،  احکام مربوط به حواله تا جایی که ماهیتا با احکام چک در عراق در تعارض نباشد، در خصوص آن جاری خواهد بود. با این مبنا  اگر دارنده چک قصد استفاده از امتیازات ناشی از اسناد تجاری از جمله مسئولیّت تضامنی امضاء کنندگان اسناد تجاری و همچنین صدور قرار تامین خواسته را داشته باشد می­بایست  چکی که در عراق برعهده بانک­ های عراق صادر می­شود را به موجب ماده ۱۵۶-۱ قانون تجارت عراق در مهلت ۱۰ روز به بانک ارائه نماید. پس از تقدیم چک به بانک، دارنده چک ظرف مهلت ۶ ماه از گواهی عدم پرداخت بانک حق رجوع به ضامنین و ظهرنویسان را خواهد داشت. بدیهی است با انقضاء مهلت ۶ ماهه دعوی دارنده بر حاملین و ظهرنویسان مسموع نخواهد بود. به همین ترتیب در صورتی که دارنده چک با اقامه دعوی یا از طریق مراجعه به ظهرنویسان و ضامنان مبلغ چک را به نفع خویش وصول نمود، ظهرنویسان و ضامنین و سایر ملتزمین این سند تجاری می­بایست ظرف مهلت ۶ ماه علیه یکدیگر اقامه دعوی نمایند. در غیر این صورت دعاوی ایشان علیه یکدیگر با قرار ردّ دعوی از سوی دادگاه مواجه خواهد شد.

در صورت رعایت مهلت­های فوق توسط دارنده چک در عراق، قانون گذار عراق حقیّ انحصاری برای توقیف اموال ضامنین  و ظهرنویسان و صادرکننده چک را اعطاء نموده است. به موجب ماده ۱۷۸ قانون تجارت عراق ، ((اگر به سبب یکی از جرایم مندرج در قانون مجازات عراق دعوی کیفری اقامه گردد. دارنده چک می­تواند از دادگاه صالح تقاضا نماید تا مبلغی معادل ارزش چکی که با عدم تادیه مواجه شده را به همراه  سایر منافع قانونی علاوه بر جبران خسارات وارده از زمان تاریخ ارائه چک، وفق مقررات  قانون مدنی مطالبه نماید. ضمنا دارنده چک مختار است تا حق خویش را از دادگاه حقوقی نیز مطالبه نماید.

 در  خصوص مرور زمان دعاوی تجاری باید گفت که  این مهم، مهلتی است که پس از گذشت آن دعوای تجاریِ طلبکار (دارنده سند تجاری) علیه بدهکار (هر یک از مسؤولان سند) در محاکم عراق پذیرفته نمی‌شود.  بر خلاف حقوق ایران که برای چک مرور زمان ۵ ساله قرارداده است. در حقوق عراق  حق اقامه دعاوی صاحب چک علیه صادرکننده چک با انقضاء مدّت ۳ سال از تاریخ صدور چک منقضی می­شود.   حال ممکن است این پرسش پیش بیاید که ایا گذشت این موعد به معنی ابطال چک است!؟  در پاسخ باید گفت خیر. اگرچه دارنده چک امتیازات ناشی از اسناد تجاری را از تاریخ زوال این مواعد را از دست خواهد داد لکن می­تواند وفق مقررات عمومی حاکم بر قانون مدنی عراق نسبت به اثبات طلب خود اقدام نماید و از طریق محاکم حقوقی نسبت به احقاق حقوق خویش به سان یک فرد عادی اقدام نماید.

ضمنا متذکّر می­گردد اصدار چک بلامحل،  وفق ماده ۴۵۹-۱- قانون مجازات عراق مصوّب ۱۹۶۹ میلادی که اشعار می­دارد(( هرکسی با علم به عدم توانایی لازم برای تامین مبلغ و ایفاء تعهد، در وجه دیگری چک صادر نماید و در عین حال آن را در اختیار دیگری قرار ­دهد یا پس از صدور چک کل یا بخشی از وجوه آن را از حساب محال علیه خارج نماید تا چک پرداخت نگردد یا دستور عدم پرداخت وجه چک را صادر نماید یا چک را به نحوی نگارش ­کند که به هر طریقی به آن ترتیب اثر داده نشود،)) مستوجب عقوبت  حبس ساده(یک ماه تا شش ماه حبس) و جزای نقدی تا یک میلیون دینار یا هر یک از این مجازات­ها  به تخییر دادگاه کیفری خواهد بود  که معمولا در مرحله اوّل جزای نقدی و در صورت تکرار جرم،  حبس موضوع حکم دادگاه قرار خواهد گرفت.

خوانندگان محترم می توانند جهت هرگونه اطلاعات در خصوص عقد قراردادهای کلان در عراق ، وصول مطالبات در عراق ، ثبت برند در عراق و ثبت شرکت در عراق جهت ارتباط با دکتر ربیعی وکیل پایه یک دادگستری عراق با منشی ایشان در جمهوری اسلامی تماس حاصل فرمایند.